Święty Tomasz z Akwinu

sw. TomaszTomasz z Akwinu jest świętym i Doktorem Kościoła Katolickiego. Jest twórcą zasad filozofii uznanych przez Kościół Katolicki, jako podstawa nauczania zasad wiary.

Był Włochem, pochodził z hrabiowskiego rodu Akwinu, urodził się na początku 1225 roku na zamku Roccasecca pod Neapolem. W dzieciństwie został wysłany przez ojca, hrabiego Landolfa do opactwa benedyktynów na Monte Cassino. Mimo dziewięcioletniej nauki u benedyktynów Tomasz postanawia wstąpić do zakonu dominikanów. Bracia jego (był siódmym synem) byli bardzo niezadowoleni z tego wyboru i próbowali zmienić jego decyzję, trzymając go przez rok w areszcie domowym (dominikanie byli zakonem żebraczym a w bogatym i wpływowym zakonie benedyktynów opatem był członek ich rodu). Tomasz przebywając w odosobnieniu ułożył dwa krótkie traktaty z logiki formalnej.

Po uwolnieniu Tomasz udaje się do Kolonii, gdzie na dominikańskiej uczelni pobiera nauki u Alberta Wielkiego. W trakcie czteroletnich studiów poznaje naukę Arystotelesa. Mimo młodego wieku, dzięki wstawiennictwu Alberta Wielkiego, Tomasz rozpoczyna własną pracę naukową w zakresie teologii prowadząc wykłady z tego przedmiotu. W Paryżu, gdzie został wysłany przez przełożonych, rozpoczął dzieło przywracania nauki Arystotelesa ówczesnemu światu. Tomizm – system filozoficzny zbudowany i nauczany przez świętego Tomasza, wykorzystujący naukę Arystotelesa, bywa nazywany też chrześcijańskim arystotelizmem. Nauka Arystotelesa pociągała swoją logiką, pojęciem poznania, filozofią przyrody. Brakowało w niej natomiast uznania, że świat jest stworzony w czasie, że dusza jest nieśmiertelna oraz, że zdarzeniami kieruje Opatrzność. Święty Tomasz biorąc za podstawę pojęcia filozoficzne Arystotelesa rozwinął je oraz zbudował spójny system teologiczny przedstawiający wszystkie artykuły wiary chrześcijańskiej.

Dla podkreślenia wagi tomizmu w czasie Soboru Trydenckiego na ołtarzu umieszczono obok Biblii również „Sumę Teologii” jego autorstwa, a po soborze w roku 1567 ogłoszono Tomasza z Akwinu Doktorem Kościoła.

Dorobek naukowy Świętego Tomasza zapisany jest w wielu traktatach, z których najważniejsze to „Suma Teologii”, „Suma przeciw poganom” (zwana również „Sumą filozoficzną”), „O bycie i istocie”, „O prawdzie”, „O złu”. Zapoznanie z filozofią św. Tomasza wykracza poza ramy tekstu w Misericordii.

Możemy natomiast pokusić się o odpowiedź na pytanie, co daje nam dziś Święty Tomasz i dlaczego jego nauka jest wciąż aktualna mimo upływu ponad 700 lat od jej ogłoszenia?

Poznanie i stosowanie tomizmu uczy precyzyjnego języka i starannego, uporządkowanego myślenia. Nie ma tu miejsca na chaos, przypadek, luźne skojarzenia czy dywagacje. Tok myślenia jest przejrzysty i głęboki.

Święty Tomasz uczy posługiwania się rozumem. Jest to dla nas ważne gdyż często jesteśmy sceptyczni wobec rozumu, skłonni do zabobonów, przesądów, wróżb, kierowania się wskazaniami horoskopów. Akwinata zaś uczy cierpliwego wyjaśniania prowadzącego do zrozumienia istoty rzeczy i zjawisk. Święty Tomasz uczy nas wiary w łaskę Bożą, która jest wezwaniem do współpracy. Pokazuje świat, w którym rozum i wiara wspierają się nawzajem tak jak modlitwa i praca, lekarz i sakramenty (modlimy się o zdrowie i idziemy do lekarza).

Poprzez dociekanie do najbardziej podstawowych pytań i odpowiedzi uczy pokory i zaczynania każdej rzeczy solidnie i od podstaw. Pokazuje, że nie ma sprzeczności miedzy wiarą a wiedzą. Akwinata nakazuje poważnego słuchania zarzutów i wątpliwości. Uczy dyskusji i szukania rozwiązań, które można zaakceptować z pełnym przekonaniem.

Święty Tomasz jest również autorem tekstów liturgicznych do Mszy Świętej i Liturgii Godzin kapłańskich na święto Bożego Ciała. Opracował je na polecenie papieża Urbana IV. Modlitwa była fundamentem jego życia i pracy, szerzył też kult i adorację Świętego Sakramentu. Słowa napisanej przez niego pieśni na wystawienie „Przed tak wielkim Sakramentem” śpiewamy i dzisiaj.

W roku 1256 udaje się do Rzymu by tam nauczać w szkole dominikańskiej. Po trzech latach powraca do Paryża. Na początku roku 1274 papież Grzegorz X wysyła go na Sobór do Lyonu. W drodze umiera 7 marca 1274 roku w klasztorze cystersów. Po jego śmierci nazwano świętego Tomasza z Akwinu Doktorem Anielskim.

Bardzo rzadko Święty występuje, jako patron świątyń (ja znalazłem tylko jeden – kościół dominikanów w Mińsku Białoruskim z XVII w.). Natomiast jest częstym patronem szkół katolickich, uczelni (Papieski Uniwersytet św. Tomasza z Akwinu). W ikonografii przedstawiany jest w białym habicie dominikańskim, w czarnej kapie i białym szkaplerzu. Jego atrybutami są: anioł, gołąb, infuła u nóg (której nie przyjął), kielich z Hostią, księga, laska, monogram IHS, monstrancja, pióro pisarskie, różaniec, słońce na piersiach.

Symbolem św. Tomasza jest też wół, gdyż jeszcze w czasie swojej nauki w seminarium, jego nauczyciel Albert Wielki przepowiedział, nawiązując do potężnej, zwalistej postury Tomasza, ale też do jego nieprzeciętnych umiejętności, że choć wygląda jak wół, to gdy ryknie usłyszy go cała Europa.

Często używamy, jako aforyzmu jego słów: „Nieśmiertelne na świecie mogą być jedynie wiara i marzenia”.

W „Sumie Teologii” można znaleźć:sw. Tomasz_2

  • Pierwszą z rzeczy koniecznych dla chrześcijanina, bez której nie można być prawdziwym chrześcijaninem jest wiara. Niesie ona ze sobą cztery wartości:
    – Najpierw wiąże człowieka z Bogiem.
    – Po drugie, dzięki wierze rozpoczyna się w nas życie wieczne.
    – Po trzecie, wiara jest naszą przewodniczką na ziemi.
    – Po czwarte wreszcie, wiara pozwala nam zwyciężać pokusy.
  • Piękno polega na właściwej proporcji i blasku.
  • Przyjemności cielesne przeszkadzają w używaniu rozumu z trzech powodów – rozpraszają go, krępują i są mu przeciwne.
  • Sprawiedliwie nie oznacza po równo.
  • Sprawiedliwość to mocna, stała wola oddawania każdemu tego, co mu się należy.
  • Wolność prawdziwa, to wolność od błędu i niepewności.

 

PIERWOTNIE TEKST  ZOSTAŁ OPUBLIKOWANY W MIESIĘCZNIKU „MISERICORDIA” SANKTUARIUM MIŁOSIERDZIA BOŻEGO W OŻAROWIE MAZOWIECKIM W MARCU 2013 ROKU.