Szprotawa

Szprotawa (niem. Sprottau) to miasto w woj. lubuskim, w powiecie żagańskim, położone nad rzekami Bobrem i Szprotawą.

Historia
Przywilej lokacyjny otrzymała Szprotawa ok. 1260 roku. Gród leżał na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych, co sprzyjało szybkiemu rozwojowi osady, w 1407 zyskał prawo bicia własnej monety.
Wcześniejsze dzieje Szprotawy owiane są tajemnicą. Przekaz kronikarza Thietmara pod datą 1000 wymienia osadę plemienia Dziadoszyców zwaną Ilva bądź Ilua. Niektórzy widzą w nim dzisiejszą Iławę, dzielnicę Szprotawy.

Pierwsza historyczna informacja o terenie dzisiejszej Szprotawy, a właściwie grodzie Ilua – Iława pochodzi z Kroniki Biskupa Niemieckiego Thietmara, który towarzyszył cesarzowi niemieckiemu Ottonowi III w pielgrzymce do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie. W grodzie Ilua – Iława cesarz spotkał się z Bolesławem Chrobrym w roku 1000. Od tej historycznej daty rozwijało się intensywnie podgrodzie Iławy. Upadek grodu za czasów Bolesława Krzywoustego był niewątpliwie główna przyczyną, że osada nie stała się zalążkiem przyszłego miasta.

Nadanie praw miejskich Szprotawa zawdzięcza Konradowi I, księciu głogowskiemu, wnukowi Henryka I Brodatego. Dokument lokacyjny Szprotawy nie zachował się, lecz inne źródła podają rok 1260, jako najbardziej prawdopodobną datę. Szprotawa lokowana została na wzór Żagania, o czym świadczy zapis w dokumencie dla wójta szprotawskiego z 1289 r., w którym wymienia się prawa podobne do tych, które już posiadał wójt żagański. Już w roku 1304 Konrad II, syn Konrada I potwierdza wszystkie dotychczasowe prawa i przywileje miasta, jest już mowa o „concilium magistratus” – radzie miejskiej.

W przywileju z 1304r., oprócz potwierdzenia lokacji, Szprotawa otrzymała prawo składu soli oraz przywilej posługiwania się własną miarą i wagą. Prawo składu zezwalało miastu na powołanie własnej komory celnej, a to oznaczało dopływ niebagatelnych sum i szybki rozwój miasta.

W ramach realizowanej przez Henryka III reformy monetarnej księstwa, miasto uzyskało prawa mennicze. Bite w Szprotawie kwartniki były przez długi czas obiegową monetą na Śląsku. Dzięki tym nadaniom Szprotawa stała się jednym z bogatszych miast śląskich.

Cytat z kroniki biskupa niemieckiego Thietmara

„…kiedy cesarz przebył kraj Milczan i dotarł do granic Dziadoszyców, wyjechał mu z radością naprzeciw Książe Bolesław Chrobry…, urządzając gościnę w osadzie o nazwie Iiva (Iława-dziś zachodnia dzielnica Szprotawy). Jak wspaniale księże przyjął cesarza i jak go prowadził przez swój kraj do Gniezna, jest wprost nie do uwierzenia i nie do opisania…”

Zabytki
ratusz z (XIV – XIX) w.
domy z (XVIII – XIX) w.
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP z XIII w.
Kościół św. Andrzeja
Mury obronne
Kościół ewangelicki powstały na fundamentach średniowiecznego zamku książęcego
Poczta
Była wieża ciśnień
Budynki poklasztorne
Zegar słoneczny
Fontanna
Brama Żagańska (siedziba Muzeum Ziemi Szprotawskiej im. dr. Felixa Matuszkiewicza)
Bunkier atomowy Szprotawa
Wały Śląskie
Wały Szprotawskie
Sarkofag św. Faustyny
Kord ze Szprotawy
Średniowieczne podziemia
Anonimowa kronika Szprotawy z XVIII wieku
Koszary w Szprotawie
Słup graniczny spod Szprotawy

 źródło:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Szprotawa