Bychawa

 

Bychawa to małe miasto (ok. 5 tys. Mieszkańców) w województwie lubelskim położone na Wyżynie Lubelskiej, 30 km na południe od Lublina nad rzekami Gałęzówką i Kosarzewką.

Miasto założone w IX–X w., z tego okresu pochodzi grodzisko.

W 1537 z rąk króla Zygmunta Starego miejscowość otrzymała prawo magdeburskie. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1537 roku, położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim w województwie lubelskim.

Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego.

W 1863 władze carskie w odwecie za udział w powstaniu styczniowym odebrały Bychawie prawa miejskie. Dopiero w 1958 otrzymała je ponownie.

oraz

Bychawa zasłynęła w świecie dzięki opowiadaniu noblisty Izaaka Bashevisa Singera „Yentl – chłopiec z jesziwy”, zekranizowanemu w 1983 r. przez Barbarę Streisand, która grała główną rolę. Jest to historia dziewczyny z podlubelskiego Janowa, córki rabina, która w przebraniu chłopca studiuje w akademii talmudycznej w Bychawie. Przed II wojną światową w tym mieście mieszkało ponad 70 proc. Żydów.

Co roku w Bychawie odbywa się festyn „W krainie pierogów”, podczas którego organizowane są nieoficjalne Mistrzostwa Świata w Jedzeniu Pierogów. Pierwsza edycja odbyła się w 2000.

Oba cytaty z Wikipedii

Początki miasta opisuje fragment opracowania ze strony:

Fundatorem miasta został Mikołaj Pilecki, herbu Leliwa. W 1521 roku kupił dobra bychawskie od kasztelana krakowskiego Mikołaja Firleja. Przywilej lokacyjny Pilecki otrzymał 16 maja 1537 roku od króla Zygmunta Starego. Król nadawał nowej osadzie miejskiej prawa magdeburskie i pozwalał zorganizować życie gminy według jego przepisów. Miasto otrzymało przywilej organizowania 2 jarmarków i cotygodniowego targu we wtorki. Mieszkańcy otrzymali również zwolnienie na okres 10 lat od podatków na rzecz króla i państwa, oraz od ceł krajowych i pogranicznych. Dzięki targom i jarmarkom miasto nabierało coraz większego znaczenia – przybywali tu kupcy z Rusi Czerwonej, południowej Małopolski, chłopi z okolicznych wsi, mieszczanie z sąsiednich miast, a także okoliczna szlachta.

Na początku 1552 roku Bychawa przeszła w posiadanie Myszkowskich z Mirowa i pozostała w ich władaniu do końca stulecia. Andrzej Myszkowski zmienił kościół parafialny na zbór kalwiński, przez co Bychawa stała się centrum ruchu kalwińskiego. Pod koniec XVI wieku miasto zamieszkiwało około tysiąc mieszkańców, którzy przede wszystkim zajmowali się handlem, rzemiosłem, usługami i uprawą roli.

Już w XII wieku zbudowano w Bychawie drewniany kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.

Przed 1560 roku właściciel Bychawy Andrzej Myszkowski z Mirowa herbu Jastrzębiec zmienił ówczesny kościół parafialny na zbór kalwiński. Odbyły się tu dwa synody tego kościoła: 14 stycznia i 24 kwietnia. Obowiązki kaznodziei pełnił Stanisław Wardęski. Zbór bychawski wkrótce przestał istnieć (po 1598 roku nie ma o nim jakichkolwiek wzmianek), co było spowodowane rozłamem ruchu kalwińskiego. Katolikom przywrócił go przed 1613 roku Stanisław Myszkowski, podczaszy lubelski.

Jako ciekawostkę można podać, że na bychawskim synodzie kalwińskim Jan Zamoyski (późniejszy hetman i kanclerz wielki koronny, założycie miasta Zamość) otrzymał błogosławieństwo przed podróżą na studia do Padwy (rodzice Jana Zamoyskiego byli kalwinami). Po studiach wrócił do Polski jako katolik.

Murowany kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela zaczęto budować w 1603 roku a zakończono w 1639. Był on wielokrotnie remontowany i restaurowany. Znajduje się w nim epitafium zmarłego w 1604 roku Andrzeja Myszkowskiego, właściciela Bychawy.

epitafium Andrzeja Myszkowskiego herbu Jastrzębiec (1560-1604)

W XIX wieku właścicielem Bychawy został hrabia Karol Scipio del Campo (1767-1831), generał insurekcji kościuszkowskiej (del Campo to włoska rodzina przybyła w orszaku królowej Bony w 1518 roku, osiadła w Polsce). Jego zięć Wincenty Korwin Sarnecki (1777-1865), dawny oficer napoleoński kupił Bychawę i Wolę Bychawską w 1852 roku. Jego syn Zygmunt Sarnecki (1837-1922), pisarz, dziennikarz, aktor i reżyser, dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu nie był najlepszym gospodarzem.

Epitafium Wincentego Korwin Sarneckiego (1777-1865) zięcia Karola Scipio del Campo

Na wzgórzu zamkowym oblanym wodami Zalewu Bychawskiego górują ruiny  pałacu wybudowanego z cegły i białego kamienia. Pałac powstał w wyniku przebudowy zamku wybudowanego w pierwszej połowie XVI wieku na zlecenie Mikołaja Pileckiego. Poprzedzały tę budowlę trzy dwory usytuowane w tym samym miejscu, których właścicielami była rodzina Bychawskich.

zdjęcie ruin pałacu ze strony Bychawy, zrobione w 2017 roku z drona

Więcej informacji o zamku znajdziesz na stronie.

Oraz na stronie Powiatu Lubelskiego. 

Historię miasta Bychawa znajdziesz na stronie.

Galeria Bychawa