Piotrawin

Piotrawin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Łaziska.

Słyszeliśmy o tworzącym się muzeum w Piotrawinie. Nie sądziliśmy, że trafimy do pełnego uroku i powagi miejsca. Kościół pod wezwaniem św. Biskupa Stanisławaśw. Tomasza Apostoła będący Sanktuarium św. Stanisława Biskupa był niewielki. Obok niego spora kaplica z czerwonej cegły skrywała grób Piotrawina. Przed kościołem ogromny zadrzewiony teren lekko opadający ku linii drzew przez których gałęzie niebiesko połyskiwała woda. To rozlana szeroko Wisła. Już z daleka widzieliśmy monumentalne sceny Drogi Krzyżowej. Zastanawialiśmy się czy ustawione wśród zieleni ogromne głowice kolumn to resztki wspaniałego sanktuarium. Okazało się, że to elementy wyposażenia monumentalnego sanktuarium, które nie zostało w Piotrawinie zbudowane. Może to i lepiej. Stare budowle dają świadectwo ważności tego miejsca. Również dziękczynne wota w postaci malowanych obrazków potwierdzają, że było to i jest miejsce Łaski.
Trwał remont starej plebanii, w której ma mieć siedzibę piotrawińskie muzeum sakralne.
Na sąsiedniej parceli biały murowany dwór będący w przeszłości (XVIII i XIX w.) plebania. Dzięki uprzejmości właścicieli mogliśmy zwiedzić dwór i popatrzeć z tarasu na rozlaną szeroko Wisłę.

Poniżej możecie przeczytać historię tego miejsca.

Pierwszy cud nad Wisłą
Piotrawin pojawił się w naszych dziejach już w latach 70. XI w. Wieś założono przy brodzie na Wiśle – niektórzy mówią, że i dziś przy niższych stanach wód rzekę można przejść na piechotę tzw. ścieżką św. Stanisława. Rycerz Piotr Strzemieńczyk (Piotrawin) przed śmiercią sprzedał wieś krakowskiemu biskupowi Stanisławowi ze Szczepanowa. Rodzina zmarłego pozwała hierarchę przed sąd królewski, zarzucając bezprawne zagarnięcie rycerskiego majątku. Aby wykazać swą niewinność, biskup Stanisław udał się do starego kościółka w Piotrawinie, wskrzesił imć Piotra, który potwierdził prawdziwość dokonanej transakcji, po czym z powrotem ułożył się w trumnie…
Wydarzenia z Piotrawina prawdopodobnie zaogniły spór toczący się między królem Bolesławem Śmiałym a biskupem Stanisławem. Konflikt władzy świeckiej z kościelną, pierwszy w dziejach naszego państwa, przyniósł całkowitą porażkę królestwu. W jego wyniku biskup, posądzony o zdradę, poniósł śmierć w 1079 r., po czym został wyniesiony na ołtarze. Król musiał uchodzić z kraju, umarł na obczyźnie, nieznane jest nawet miejsce jego pochówku. Polska na koronowanego władcę musiała czekać ponad 200 lat.
Piotrawin od stuleci odwiedzają pielgrzymi. Kościół pw. św. Tomasza Apostoła i św. Stanisława Biskupa Męczennika zbudowano w połowie XV w. W tym samym czasie w miejscu starego drewnianego kościółka z grobowcem rycerza Piotra wymurowano kaplicę. Na jej północnej ścianie umocowano pierwotną tablicę nagrobną. Na grobie w 1640 r. ułożono płytę z łacińską inskrypcją.
W drugiej połowie XVIII w. planowano nadać Piotrawinowi rangę sanktuarium na miarę krakowskiego kościoła Na Skałce. Biskup Kajetan Sołtyk przygotowywał budowę nowej świątyni. Zesłanie na Syberię uniemożliwiło mu realizację wielkich planów. Zostały tylko leżące przed budynkiem kamienne kapitele kolumn.
Niedaleko od Piotrawina w miejscowości Kaliszany-Kolonia znajduje się nieczynny kamieniołom. Pozostałością po nim jest stromy brzeg Wisły ze skały wapiennej (ok. 40 m), który stanowi punkt widokowy na Małopolski Przełom Wisły.
Parafia pw. św. Tomasza Ap. i św. Stanisława BM
w Piotrawinie

Piotrawin jest najdalej wysuniętą na zachód parafią w Archidiecezji Lubelskiej, należącą do Dekanatu Opolskiego. Jest pięknie położona na prawym brzegu Wisły.

SANKTUARIUM ŚW. STANISŁAWA B. M.
Najstarsza parafia w Diecezji Lubelskiej

Historia kościoła
Istnienie kościoła w Piotrawinie datuje się już na XI wiek. Sławę tej miejscowości przyniósł cud wskrzeszenia Piotra Strzemieńczyka dokonany przez św. Stanisława Biskupa. Wskrzeszony Piotr poświadczył prawdę przed królem Bolesławem Śmiałym. Dotyczy to faktu sprzed 1079 roku. O tym cudzie świadczyła także lipa rosnąca (z wyglądu) korzeniami do góry (dotrwała do 1930 r.). Ta najstarsza wzmianka o tutejszym kościele przedstawiona w Vita Minor św. Stanisława napisana przez Wincentego z Kielc (1242 r.) dla celów kanonizacyjnych. Piotrawin położony w pobliżu węzła komunikacyjnego Solec-Kamień był ważną osadą już w połowie XII wieku. W 1310 roku Władysław Łokietek przekazał wieś biskupstwu Krakowskiemu. Na początku XIV wieku Piotrawin należy do najgęściej zaludnionych parafii (Lubelszczyzny). Kościół w Piotrawinie do roku 1440 był drewniany. W tymże roku biskup Krakowski Zbigniew Oleśnicki wzniósł kościół murowany, gotycki pod wezwaniem św. Tomasza Ap. i św. Stanisława BM, zaś drewniany kościół został przeniesiony do Biskupic. Na grobie Piotra biskup Oleśnicki zbudował kaplicę. Kościół murowany z cegły o układzie polskim z użyciem zendrówki. Kościół jednonawowy. W nawie i prezbiterium sklepienie sieciowe spięte zwornikami z Herbami Dębno. Wewnątrz kościoła na ścianie północnej wmurowana jest tablica erekcyjna z datą 1440 rok, przedstawiająca bpa Zbigniewa Oleśnickiego, który ofiaruje Matce Bożej ufundowany przez siebie kościół. Ołtarz główny w stylu barokowym z XVIII wieku. Obok ołtarza przechowywane są relikwie św. Stanisława w relikwiarzu z 1700 r. Ambona z roku 1700. Na balustradzie chóru znajdują się obrazy przedstawiające Chrystusa, czterech ewangelistów, św. Tomasza Ap. i św. Stanisława BM. W wieku XVIII biskup Krakowski Kajetan Sołtyk postanowił wznieść nową wspaniałą świątynię o czym świadczą fragmenty kolumn obok kościoła. Wywieziony do Rosji nie zrealizował swego dzieła. W 1869 roku dobudowano do fasady zachodniej kruchtę dostosowaną do stylu kościoła, a później od strony południowej zakrystię. Piotrawin był żywym ośrodkiem kultu św. Stanisława i miejscem licznych cudów. Przybywali do tego miejsca pielgrzymi między innymi książęta, biskupi, królowie. Kronikarz Długosz mówi o masowym napływie Polaków w święto 8 maja i przeniesienia relikwii 27 września. O Bożych łaskach doznanych za przyczyną św. Stanisława świadczy między innymi kilkadziesiąt obrazów wotywnych znajdujących się w muzeum. O rozwoju religijnym Piotrawina mówią wydarzenia wieku XIII, XV, XVII i XVIII. W XIX wieku Piotrawin został przyłączony do Diecezji Lubelskiej. W czasie ostatnich działań wojennych w 1944 roku – podczas frontu ogień dział artyleryjskich zniszczył doszczętnie wieś Piotrawin, ucierpiał też kościół szczególnie dach i mury. Po wojnie dzięki wysiłkom parafian kościół został wyremontowany. W 1990 na kościele został wymieniony dach i pokryty blachą miedzianą. W roku 2007 przy kościele została ufundowana Droga Krzyżowa – Kalwaria Piotrawińska. Również od 2007 roku trwają przygotowania do uzyskania dotacji unijnej na kompleksowy remont kościoła i kaplicy.
Opracował ks. Tadeusz Walczuk

Zaproszenie do Piotrawina
Sanktuarium św. Stanisława to miejsce szczególne, nie tylko ze względu na cuda jakie tu się dokonały za wstawiennictwem św. Biskupa krakowskiego ale również mając na uwadze malownicze jego położenie. Czas spędzony w tym miejscu nie będzie stracony. Sanktuarium położone jest w niewielkiej odległości od kamieniołomów, z których rozciąga się piękny widok na Wisłę, przy odpowiednich warunkach możemy dostrzec Góry Świętokrzyskie. Nieopodal Piotrawina znajduje się Kazimierz Dolny i Nałęczów. Również w bezpośrednim sąsiedztwie Piotrawina znajduje się miejscowość Kamień gdzie urodziła się i wychowała Pani Izabela Cywińska herbu Puchała, od roku 2008 dyrektor artystyczny warszawskiego Teatru Ateneum. W miejscu jej urodzenia znajdują się ruiny dworku i parku w stylu angielskim. Warto równie powiedzieć o przyległym do Sanktuarium pałacu który również był własnością Cywińskich Lata PRL-u nie były dla niego szczęśliwe i popadł w ruinę. Jednak dzięki człowiekowi miłującemu sztukę i architekturę wraca do swej świetności. Na terenie parafii znajduje się szereg krzyży i kapliczek, które pamiętają wiele i warte są obejrzenia. Samo Sanktuarium to zabytek klasy 0 czyli największej z możliwych. To tylko niewielka wzmianka o tym szczególnym miejscu. Warto tu przyjechać, pozwiedzać, podziwiać dzieła wielkich architektów, Boga który stworzył otoczenie, jaki architekta samego Sanktuarium. Bardzo ważny jest dla naszej parafii ruch pielgrzymkowy, trzeba tutaj nadmienić że, każdy nowo wybrany biskup krakowski przybywał do Piotrawina aby podziękować Bogu za wstawiennictwem św. Stanisława, za otrzymaną godność pasterza krakowskiego. Nierzadko pozostawiając dar dla tej świątyni.
Świątynie można zwiedzać codziennie, jednak ważnym jest aby uprzednio skontaktować się z kancelarią parafialną aby świątynia była otwarta. Istnieje również możliwość opowiedzenia historii wskrzeszenia jaki również historii samego Sanktuarium.
Dane kontaktowe: Kustosz Sanktuarium św. Stanisława w Piotrawinie,
(+48) 81 828 01 68

MUZEUM ŚW. STANISŁAWA W PIOTRAWINIE
czasowo nieczynne ze względu na trwający remont budynku. Przepraszamy.

Kościół pw. Tomasza Apostoła i Św. Stanisława BM
Kościół parafialny pw. Tomasza Apostoła i Św. Stanisława BM w Piotrawinie i wolno stojąca kaplica pw. św. Stanisława BM, wzniesione w latach 1437-1441 z fundacji biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, uznawane są dziś za najstarsze i najcenniejsze zabytki na Lubelszczyźnie (najstarszy kościół na Lubelszczyźnie – nie licząc kaplicy św. Anny na zamku lubelskim), ale także za najstarsze i najcenniejsze budowle gotyckie w Polsce. Nowy piotrawiński kościół wybudowano w stylu gotyckim, z nieotynkowanej, czerwonej cegły, wiśniówki, uzupełnianej zendrówką, czyli cegłą ceramiczną, wypalaną do granicy zeszklenia. W tym samym czasie nad grobem Piotra Strzemieńczyka powstała murowana kaplica. Obydwie budowle do dnia dzisiejszego możemy oglądać w niemal niezmienionej formie.
Piotrawińska świątynia to kościół orientowany – jego prezbiterium skierowane jest ku wschodowi. Jest to budowla jednonawowa, trójprzęsłowa, z węższym i niższym od nawy, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. W nawie i prezbiterium znajduje się sklepienie sieciowo-żebrowe, spięte zwornikami ozdobionymi herbami Dębo. Od strony północnej do prezbiterium przylega pierwotna zakrystia, natomiast od południa – dobudowana w XIX wieku kruchta, która pełni dziś funkcję zakrystii.
Odwiedzając świątynię warto zwrócić uwagę na obraz z początku XVII wieku, znajdujący się po lewej stronie nawy, tuż obok ołtarza bocznego z Matką Boską. Przedstawia on św. Stanisława, prowadzącego Piotra Strzemieńczyka do króla Bolesława. Na dole obrazu widnieje napis Veritas de terra orta Est et justitia de coelo prosperit, co oznacza:
Prawda z ziemi powstała, ku sprawiedliwości z nieba spojrzeć raczyła.
Wewnątrz kościoła znajdują się cztery drewniane bogato złocone ołtarze.
prezbiterium umiejscowiony jest ołtarz główny, pochodzący z XVIII wieku, wykonany w stylu barokowym. W jego nadstawie znajduje się XVII-wieczny obraz św. Stanisława BM. Obok ołtarza, w relikwiarzu z 1700 roku, przechowywane są relikwie św. Stanisława oraz św. Benedykta. Ołtarze boczne, z końca XVIII lub początku XIX wieku, znajdują się po obu stronach skrzyżowania nawy z transeptem. Po lewej umiejscowiony jest ołtarz z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, po prawej – niewiernego Tomasza, nieopodal którego umiejscowiono ołtarz z Chrystusem na krzyżu i św. Franciszkiem, z drugiej połowy XIX wieku.
Wystrój świątyni wzbogacają gotyckie ławy, barokowe konfesjonały i ambona oraz rokokowa chrzcielnica z XVIII wieku. Szczególną uwagę przyciąga wmurowana w północną ścianę tablica fundacyjna z 1440 roku, upamiętniająca budowę świątyni. Przedstawia ona Zbigniewa Oleśnickiego, który ofiarowuje kościół Matce Bożej. Balustradę 8-głosowych organów z końca XIX wieku zdobią obrazy przedstawiające czterech Ewangelistów, Chrystusa, św. Tomasza Apostoła i św. Stanisława BM.
By upamiętnić i podziękować za wszystkie cuda, jakie miały miejsce w świątyni
w XVI i XVII wieku, malowano na drewnie i płótnie obrazy wotywne, dziś rozwieszone na ścianach kościoła. Obok parafii stoi dzwonnica z 1791 roku, która została poświęcona przez biskupa Tomasza Wilczyńskiego w 1956 roku. Do współczesnych elementów należy ufundowana w 2007 roku Droga Krzyżowa – Kalwaria Piotrawińska, znajdująca się na terenie kościoła.
W zachodniej części placu kościelnego ustawiono ekspozycję z głowic i kapiteli kolumn, które pierwotnie miały tworzyć front planowanej dawniej bazyliki.
Kaplica grobowa Piotra Strzemieńczyka znajdująca się na przykościelnym cmentarzu, zachwyca tak samo jak kościół. W jej wnętrzu umieszczono ołtarz – niegdyś w jego centrum znajdował się zabytkowy tryptyk, który został spalony w czasie II wojny światowej.

Legenda Piotrawińska
Wśród malowniczych krajobrazów, między Łaziskami a Józefowem, na wysokim, wapiennym wzgórzu doliny Wisły leży Piotrawin. Pierwsze adnotacje na temat miejscowości pochodzą z 1076 roku. Historia związana z tym miejscem głosi, że prawowitym właścicielem tych terenów był szlachcic, Piotr Strzemieńczyk, który tuż przed śmiercią sprzedał wieś krakowskiemu biskupowi, Stanisławowi ze Piotr Strzemieńczyk Szczepanowa. Trzy lata po śmierci szlachcica, rodzina i krewni zmarłego zażądali zwrotu gruntów, zarzucając duchownemu bezprawne zagarnięcie rycerskiego majątku. Biskup nie zgodził się na oddanie zakupionych terenów, wybuchł więc konflikt. Rodzina szlachcica pozwała duchownego przed sąd królewski w Solcu.Biskup, chcąc ratować swoją własność, poprosił króla o wstrzymanie się z wydaniem wyroku o trzy dni, obiecując, że przyprowadzi tego, kto mu te grunty sprzedał.
Król, mimo wielu wątpliwości, przystał na prośbę duchownego. Stanisław wrócił do Piotrawina i oddał się modlitwie w tamtejszym kościele. Gdy nadszedł dzień sądu, poszedł na cmentarz, stanął przy grobie Piotra, polecił odkopać zmarłego, po czym poprosił Pana, by po trzech latach przywrócił Piotra do życia, aby dał świadectwo prawdzie. Kiedy obecni przy tym ludzie odpowiedzieli: Amen, biskup powstał z kolan, pastorałem dotknął trupa i polecił Piotrowi powstać z martwych. Wtedy stał się cud. Szlachcic wstał z grobu, a następnie zaświadczył przed królem, że sprzedał biskupowi wieś. Po wszystkim duchowny odprowadził Piotra na cmentarz, a kładąc się z powrotem do grobu, rycerz poprosił, by modlono się za niego.
Wieś stała się ważnym ośrodkiem kultu św. Stanisława, za którego wstawiennictwem wydarzały się kolejne cuda.

Dwór Piotrawin
W Piotrawinie znajduje się neoklasycystyczny, murowany dwór z pierwszej połowy XIX wieku. Właścicielami majątku w Piotrawinie byli Cywińscy, którzy przybyli na Powiśle w latach siedemdziesiątych XIX wieku. Jako pierwszy przybył na te ziemie Ludomir Cywiński (1839 – 1915), który w 1870 roku kupił dwór wraz z całym majątkiem. Dobra te w roku 1885 składały się z folwarków w Piotrawinie i Kępie Piotrawińskiej. Rodzina Cywińskich pod koniec XIX wieku przebudowała dwór, kolejna modernizacja miała miejsce w 1927 roku.
Obecnie budynek znajduje się w rękach prywatnych, a w roku 1990 przeszedł gruntowny remont.
Piotrawin znajduje się na południowy-zachód od Opola Lubelskiego przy drodze na Annopol. Obiekt jest własnością prywatną.

Historia
Dwór z 1. poł. XIX w.
Ostatnimi właścicielami majątków Kamień i Piotrawin byli Cywińscy, którzy przybyli na Powiśle w latach 70. XIX wieku. Pierwszy przybył tu Ludomir Cywiński (1839-1915). Był powstańcem 1863 roku. Wstąpił do wojska powstańczego jako porucznik i awansował do stopnia kapitana. Używał pseudonimu „Rokita”.
Ludomir Cywiński był (być może już w latach 60. XIX wieku) właścicielem niewielkiego folwarku Raj (10 domostw, 57 mieszkańców i 397 morgów ziemi) leżącego na wysokim, lewym brzegu Wisły, stanowiący południowe przedmieście Solca. Dokładnie naprzeciw Raju znajduje się Piotrawin.
W 1870 roku Ludomir Cywiński kupił za sumę 60 tysięcy 800 srebrnych rubli poduchowne dobra piotrawińskie obejmujące 1524 morgi. Dobra te w 1885 roku składały się z dwóch folwarków: Piotrawin i Kępa Piotrawińska.
W Piotrawinie był murowany dwór z pierwszej połowy XIX wieku, który Cywińscy przebudowali pod koniec stulecia i ponownie unowocześnili w roku 1927.Około 1880 roku Ludomir Cywiński dokupił do Raju i dóbr Piotrawin sąsiednie dobra Kamień. Swój nadwiślański majątek Ludomir Cywiński podzielił między dwóch synów: starszy Stanisław otrzymał Kamień, młodszy Juliusz dostał Piotrawin.

W południowo-zachodniej części Piotrawina, na wiślanej skarpie, znajduje się neoklasycystyczny, murowany pałac, będący niegdyś własnością kościelną (od XVIII do XIX wieku pełnił funkcję plebani). W chwili obecnej w odrestaurowanym pałacu znajduje się hotel, a w nim 16 bogato wyposażonych pokoi z łazienkami oraz część restauracyjna. Organizowane są tam cykliczne spotkania kulturalne, kameralne koncerty, wieczory literackie, teatralne i ekspozycje malarskie.
Ponadto w Piotrawinie znajduje się wspaniały punkt widokowy, umożliwiający obserwację rezerwatu przyrody – Małopolskiego Przełomu Wisły. Urocze rozlewiska i dzikie zakola Wisły są ostoją dla wielu gatunków zwierząt i ptaków: m.in. bobrów, czapli, kuropatw, orłów, mew śródlądowych i dzikich kaczek.

Źródła:
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/8177,piotrawin-pierwszy-cud-nad-wisla.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Piotrawin_%28powiat_opolski%29
http://www.parafiapiotrawin.eu/viewpage.php?page_id=53
http://www.piotrawin.pl/
http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/1801/Piotrawin/
http://www.zabytki-powisla.pl/html/informacje-o-kosciolach/parafia-rzymskokatolicka-p-w-sw-klemensa-i-sw-malgorzaty-w-klementowicach/legenda-piotrawinska/