Opinogóra

Zapraszamy do Opinogóry, wsi położonej kilka kilometrów od Ciechanowa. Miejscowość znana jest z zapisków z XII wieku, po kilkakrotnej zmianie właściciela, stała się własnością książęcą. W 1454 roku w wybudowanym zameczku myśliwskim zmarł książę mazowiecki Bolesław IV.

Lepiej udokumentowana historia Opinogóry rozpoczyna się w 1659 roku nadaniem dóbr opinogórskich przez króla Jana Kazimierza podskarbiemu wielkiemu koronnemu Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu.

Z krótkim epizodem z okresu napoleońskiego Opinogóra i należące do niej dobra pozostawały do 1945 roku w rękach rodu Krasińskich herbu Ślepowron.

W 1844 roku generał Wincenty Krasiński założył ordynację rodu Krasińskich w dobrach opinogórskich. Istniała do 1939 roku a jej dobra rozparcelowano w 1945 roku w wyniku reformy rolnej.

W Ordynacji dziedziczyli tylko potomkowie linii męskiej, w przypadku ich wymarcia ordynacja przechodziła w ręce krewnego linii bocznej. W Opinogórze tak stało się w 1909 roku, gdy Ordynację objął Edward Krasiński, syn Józefa i Heleny Stadnickiej z Radziejowic, gdzie prowadził gospodarstwo rolne i leśne.

Kolejni ordynaci mieli obowiązek, zgodnie ze statutem prowadzić i rozwijać Bibliotekę Ordynacji Krasińskich w Warszawie.

Ordynaci

• Wincenty Krasiński (1782-1858), założyciel i I ordynat, generał wojsk napoleońskich, senator-wojewoda Królestwa Polskiego
• Zygmunt Krasiński (1812-1859), II ordynat, syn poprzedniego, jeden z największych wieszczów epoki romantyzmu
• Władysław Wincenty Krasiński (1844-1873), III ordynat, syn poprzedniego, prawnik, ekonomista, literat
• Adam Krasiński (1870-1909), IV ordynat, syn poprzedniego, bezpotomny, doktor filozofii, poeta, pisarz, działacz oświatowy, redaktor Biblioteki Warszawskiej (1901-1909), propagator upowszechnienia oświaty i czytelnictwa, pierwszy prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości.
• Edward Krasiński (1870-1940), V i ostatni ordynat, kuzyn, zamordowany w Dachau, polski działacz społeczny, pamiętnikarz, wieloletni zarządca Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie, wieloletni Prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, współzałożyciel Teatru Polskiego w Warszawie.

W 1844, roku założenia Ordynacji, generał Wincenty Krasiński wybudował w Opinogórze niewielki neogotycki pałac.

Współcześnie wnętrza są udostępnione do zwiedzania jako jedna z ekspozycji Muzeum Romantyzmu. W szczególności zgromadzono w nim pamiątki związane z rodziną Krasińskich.

Opinogóra neogotycki zameczek z 1844 roku

W tym samym czasie i w tym samym neogotyckim stylu wybudowano obszerną oficynę dworską.
Współcześnie na piętrze są pomieszczenia biblioteki a na parterze kolejna ekspozycja Muzeum Romantyzmu. W szczególności są tam prezentowane zbiory związane z okresem napoleońskim.

Opinogóra – oficyna dworska z 1944 roku w stylu neogotyckim

Opinogóra – muzeum na parterze oficyny

Obie budowle stały w parku o powierzchni 22 ha położonym na trzech pagórkach zamkniętym kilkoma stawami.

Park krajobrazowy ma zachowane elementy pierwotnego założenia z przełomu XVII i XVIII wieku. Wtedy, być może w miejscu zameczku myśliwskiego księcia mazowieckiego, Jan Dobrogost Krasiński (1639-1717) wybudował drewniany dwór. Jan Dobrogost zlecił również wybudowanie w Warszawie w latach 1682-1695 pałacu Krasińskich.

Kolejni przedstawiciele rodu Krasińskich w tym samym miejscu pobudowali kolejny drewniany dwór. Stał on jeszcze za życia syna I ordynata generała Wincentego Krasińskiego, Zygmunta.

Hrabia Napoleon Stanisław Adam Feliks Zygmunt Krasiński (1812-1859), jeden z wieszczów – największych poetów polskiego romantyzmu, mieszkał w tym dworze ilekroć przyjeżdżał do Opinogóry.

W Opinogórze w 1843 roku odbyło się też jego wesele z Elizą Branicką dla 4 tysięcy gości.

Już po śmierci poety Zygmunta Krasińskiego, znany projektant parków i ogrodów Walerian Kronenberg nadał w 1895 roku parkowi w Opinogórze kształt zachowany do dnia dzisiejszego. Jego projekt rozwinął w późniejszych latach inny wybitny planista zieleni Franciszek Szanior.

Drewniany dwór został rozebrany w 1913 roku. Już w 1908 roku ogłoszono konkurs na projekt nowego dworu. Wybrano do realizacji projekt architekta Józefa Gałęzowskiego.
Nie podjęto się realizacji gdyż w wyniku działań I wojny światowej, w 1915 roku połowa zabudowań Opinogóry została zniszczona.

Zachowana szczegółowa dokumentacja projektowa pozwoliła rozpocząć w 2006 roku budowę dworu zgodnie ze zwycięskim projektem. W 2008 roku, sto lat od ogłoszenia konkursu dwór oddano do użytku.

Opinogóra – wybudowany w 2008 roku dwór wg planów z 1908 roku

Mieszczą się w nim ekspozycje Muzeum Romantyzmu Polskiego.

 W roku 1989, niedaleko dworu, w 130. rocznicę śmierci poety odsłonięto jego pomnik (autorem rzeźby jest Mieczysław Welter).

Opinogóra – pomnik Zygmunta Krasińskiego z 1989 roku autorstwa Mieczysława Weltera

Naprzeciwko pomnika Zygmunta Krasińskiego zachowała się w ogrodzie marmurowa ławeczka ufundowana przez pierwszą młodzieńczą ukochaną Zygmunta Krasińskiego Amelię  z Bronikowskich Załuską.

Na podstawie ławeczki znajduje się napis: „Niech pamięć moja zawsze Ci będzie miła”.

Opinogóra – marmurowa ławeczka Amelii z Bronikowskich Załuskiej

„Niech pamięć moja zawsze Ci będzie miła”.

Zapraszamy do wyprawy i spacerów po romantycznym parku w Opinogórze, bo najstarszymi zabytkami tego miejsca są drzewa – ponad 300.letnie dęby szypułkowe.

Zachowały się też drzewa i krzewy, których sadzonki przywoził z zagranicznych podróży do Opinogóry ojciec poety, generał Wincenty Krasiński.

W pobliskim kościele Wniebowzięcia NMP parafii św. Zygmunta, zbudowanym w drugiej połowie XIX wieku w stylu neoklasycystycznym z fundacji Róży Krasińskiej pochowany został Zygmunt Krasiński i inni członkowie jego rodu.

Muzeum Romantyzmu w Opinogórze otwarto w 1961 r., w 150 rocznicę dekretu Napoleona przywracającego Opinogórę Krasińskim. Jest ono ciągle rozbudowane. Odtworzono oranżerię i inne zabudowania.

Więcej można przeczyta na stronie Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.

Opinogóra – plan sytuacyjny