Kościół i nauka

Bardzo często słyszymy zdanie, że Kościół jest przeciwny nauce, że wiara i nauka wykluczają się. Patrząc na historię Kościoła Katolickiego, jak i na historię odkryć i wynalazków, możemy stwierdzić, że takie twierdzenie nie ma podstaw. Księża, zakonnicy są bardzo często autorami wynalazków usprawniających codzienną pracę i ułatwiających życie, ale też są prekursorami nowych kierunków w nauce.
Dobrym tego przykładem jest wynalazek w 1268 roku okularów, przypisywany mnichowi Rogerowi Baconowi. Bez nich wiele osób nie jest w stanie w pełni funkcjonować.
Również obserwacje astronomiczne zjawisk na niebie były bardzo wcześnie badane przez Kościół Katolicki. Początkowo było to spowodowane koniecznością określenia dnia Zmartwychwstania Pańskiego. Dlatego też już w V wieku opracowano metodę obliczania daty Wielkanocy. W drugiej połowie XVI wieku powstało Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne. Dzięki jego pracom możliwe było wprowadzenie reformy kalendarza.
pomnik Kopernika w WarszawieDla każdego ucznia znane jest odkrycie Kopernika w dziedzinie astronomii. Niewielu pamięta, że Mikołaj Kopernik był kanonikiem, czyli księdzem. Jeszcze mniej osób wie, że był on odkrywcą prawa ekonomicznego mówiącego, iż „gorszy pieniądz wypiera z rynku lepszy pieniądz”.
Powszechnie uważa się, że dzieła Adama Smitha z XVIII wieku dotyczące gospodarki rynkowej, kapitalizmu i liberalizmu są początkiem nowożytnej teorii ekonomii. Tymczasem w jego pracach widać wyraźny wpływ teorii naukowych opisanych około 200 lat wcześniej przez grupę duchownych w Hiszpanii. Dorobek hiszpańskich scholastyków z XVI i XVII wieku w tej dziedzinie został zapomniany. Związani byli z Uniwersytetem w Salamance i należeli do różnych zakonów. Francisco de Vitoria (filozof, teolog i prawnik, teoretyk prawa międzynarodowego oraz idei wojny sprawiedliwej) i Domingo de Soto (teolog, wykładowca Uniwersytetu w Salamance, spowiednik króla Karola V Habsburga) byli dominikanami, franciszkanami byli Juan de Medina oraz Luis Saravia de la Calle, a do zakonu jezuitów należeli Luis de Molina i Juan de Mariana. Opierając się na nauce św. Tomasza z Akwinu, jednym z owoców ich prac było jasne określenie, że etyka ma wpływ na ekonomię. Nauki ekonomiczne opisują „to, co jest” etyka zaś opisuje „to, jak powinno być”. Będąc moralistami, duchowni ci sporo uwagi poświęcili rozważaniu, co jest sprawiedliwe i dobre. Prawo pobierania procentów, moralność osiągania zysków, sprawiedliwość podatków, czy też zakres prawa własności. Wiele tych zagadnień rozważa się również w dniu dzisiejszym nie wiedząc, że możemy posiłkować się analizami sprzed prawie 500 lat, które nie straciły nic ze swej wartości.
Wynalazek polskiego zakonnika ze zgromadzenia Zmartwychwstańców ratuje życie wielu ludziom na całym świecie, współcześnie i na bieżąco. Ojciec Kazimierz Żegleń, jako pierwszy opatentował w roku 1897 roku kamizelkę kuloodporną. Była to konstrukcja, składająca się z kilku warstw gęsto tkanego jedwabiu impregnowanego specjalną substancją, której skład ojciec Żegleń utrzymywał w tajemnicy.
Jest sporo różnych wynalazków, których autorami są zakonnicy lub księża. Papież Sylwester II, uznawany za najwybitniejszego matematyka X wieku, wprowadził cyfry arabskie w arytmetyce, dziesiętny system liczenia oraz skonstruował pierwszy zegar mechaniczny. Plaque_of_Guido_Monaco,_ArezzoKsiądz Jan Chrzciciel de la Salle (kanonizowany w 1900 roku) założył w 1679 roku pierwsze bezpłatne szkoły ludowe, w których nauka odbywała się w języku narodowym a nie po łacinie. Mnich Guido d’Arezzo na początku XI wieku stworzył gamę, czyli skalę muzyczną i podstawowe reguły nauki o harmonii w muzyce, Mnich Tageruss z Bawarii około 1000 roku zastosował malarstwo na szkle, a jezuita Pietro Angelo Secchi, pionier badań astroficznych w połowie XIX wieku opracował analizę spektralną gwiazd i w 1865 stworzył krążek Secchiego do pomiaru przejrzystości wody. Wcześniej od Benjamina Franklina proboszcz Prokop Divisch, mnich premonstratensów (norbertanie), wynalazł i zastosował w 1754 roku piorunochron. Cystersi, jako pierwsi zorganizowali straż pożarną a kapucyni byli do XVII wieku strażakami w Paryżu. Mnich Bertold Gusman w roku 1720 wobec całego dworu portugalskiego wzbił się w powietrze w swoim balonie (60 lat wcześniej od braci Montgolfier). Mnich Frea Mauro w 1450 roku narysował mapę, którą posługiwał się Krzysztof Kolumb w czasie swojej wyprawy. Żyjący w XVII wieku duński biskup Nicolas Steno uważany jest za ojca geologii i stratygrafii. Został beatyfikowany w 1988 roku przez Jana Pawła II. Światło gazowe jest wynalazkiem jezuitów, którzy w roku 1794 wprowadzili je w Stonyhurst w Anglii, a w roku 1815 utworzyli w Preston pierwsze towarzystwo gazowe. Jezuici mają też fundamentalne zasługi w rozwoju astronomii i powstaniu meteorologii, sejsmologii i kartografii.
ks Sedlak 2Zmarły w 1993 roku ks. prof. dr hab. Włodzimierz Sedlak jest twórcą nowej gałęzi nauki – polskiej szkoły bioelektroniki. Przez wiele lat kierował Katedrą Biologii Teoretycznej w KUL. Był badaczem interdyscyplinarnym o podejściu syntetyka. Ks. prof. objął swym zasięgiem kilka dyscyplin, takich jak: geologia i paleontologia Gór Świętokrzyskich, pochodzenie życia, paleobiochemia, paleobiofizyka i bioelektronika, czyli elektromagnetyczna teoria życia. Stworzył pojęcie dynamicznej bioplazmy – elementarnego pratworzywa, piątego stanu materii przynależnemu tylko żywym istotom.
Augustiański zakonnik Grzegorz Mendel, żyjący w XIX wieku, jest prekursorem genetyki i odkrywcą praw nazwanych jego nazwiskiem.
Przytoczone przykłady pokazują, ze ludzie kościoła Katolickiego byli nie tylko przewodnikami w życiu duchowym, ale potrafili dobrze poruszać się w świecie materialnym. Potrafili opanować materię i wytyczać nowe kierunki nauki.

 

PIERWOTNIE TEKST  ZOSTAŁ OPUBLIKOWANY W MIESIĘCZNIKU „MISERICORDIA” SANKTUARIUM MIŁOSIERDZIA BOŻEGO W OŻAROWIE MAZOWIECKIM W PAŹDZIERNIKU 2012 ROKU.

 

Następny temat – Edukacja